کنتاکتورها کلیدهای الکترومغناطیسی هستند که مهمترین جز، مدارهای فرمان و قدرت الکنریکی را تشکیل می دهند. کنتاکتور با استفاده از خاصیت الکترومغناطیسی مانند رله ها تعدادى کنتاکت را به یکدیگر وصل یا از یکدیگر جدا مى کند. از این خاصیت جهت قطع و وصل و یا تغییر اتصال مدار استفاده مى شود.
این کلید از دو هسته به شکل U یا E که یکى ثابت و دیگرى متحرک است تشکیل مى شود. در میان هسته ى ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار دارد. وقتى بوبین به برق متصل مى شود با استفاده از خاصیت مغناطیسى، نیروى کششى فنر را خنثی مى کند و هسته ى فوقانى را به هسته ى تحتانى اتصال مى دهد و باعث مى شود که تعدادى کنتاکت عایق شده از یکدیگر به ترمینال هاى ورودى و خروجى کلید متصل شود و یا باعث گردد کنتاکت هاى بسته کنتاکتور باز شوند.
در صورتى که مدار تغذیه ى بوبین کنتاکتور قطع شود، در اثر نیروى فنرى که داخل کلید قرار دارد هسته ى متحرک دوباره به حالت اوّل باز میگردد.
کنتاکتور براى جریان هاى DC و AC ساخته مى شود. تفاوت این دو نوع کنتاکتور در آن است که در کنتاکتورهاى AC از یک حلقه ى اتصال کوتاه (حلقه فراژه) براى جلوگیرى از لرزش حاصل از فرکانس برق استفاده مى گردد. ولتاژ تغذیه ى بوبین کنتاکتورها متفاوت است و از ۲۴ تا ۳۸۰ ولت ساخته مى شود. در اکثر کشورهاى صنعتى براى حفاظت بیش تر، تغذیه ى بوبین کنتاکتورها را زیر ولتاژ حفاظت شده ( ۶۵ ولت) انتخاب مى کنند و یا براى تغذیه ى مدار فرمان، ترانسفورماتور مجزاکننده به کار مى برند.
کنتاکت های اصلی :
در مدار قدرت استفاده شده و با اعداد (۱,۳,۵) برای ورودی سه فاز و با اعداد (۲,۴,۶) برای خروجی سه فاز نشان داده می شوند.کنتاکتهای اصلی را با حرف H نشان می دهند.
کنتاکت های کمکی یا فرعی :
در مدار فرمان استفاده شده و با اعداد دو رقمی نشان داده می شوند، کنتاکت های کمکی باز دارای اعداد (۳,۴) و کنتاکت های کمکی بسته دارای اعداد (۱.۲) هستند.
تیغه های کمکی باز را با Normally Open) NO– در حالت عادی باز) یا با S (Schlisser)نشان می دهند.
تیغه های کمکی بسته را با Normally Close) NC– در حالت عادی بسته) یا با O–Offenerنشان می دهند.
مزایاى استفاده از کنتاکتورها
کنتاکتورها نسبت به کلیدهاى دستى صنعتى مزایایى به شرح زیر دارند:
مصرف کننده از راه دور کنترل مى شود.
مصرف کننده از چند محل کنترل مى شود.
امکان طراحى مدار فرمان اتوماتیک براى مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد.
سرعت قطع و وصل کلید زیاد و استهلاک آن کم است.
از نظر حفاظتى مطمئن ترند و حفاظت مناسب تر و کامل تر دارند.
عمر مؤثرشان بیش تر است.
هنگام قطع برق، مدار مصرف کننده نیز قطع میشود و به استارت مجدد نیاز پیدا میکند؛ در نتیجه از خطرات وصل ناگهانى دستگاه جلوگیرى مى گردد.
شناخت مشخصات فنى کنتاکتور
نوع کنتاکتور: با توجه به نوع مصرف کننده و شرایط کار، کنتاکتورها قدرت و جریان عبورى مشخصى براى ولتاژهاى مختلف دارند. بنابراین، باید به جدول و مشخصات کنتاکتور توجه کافى مبذول کرد و انتخاب کنتاکتور را منطبق بر مشخصات موردنیاز قرار داد. براى اتصال مصرف کننده به شبکه باید از کلید یا کنتاکتورى با مشخصات مناسب استفاده کرد که کنتاکت هاى آن تحمل جریان راه اندازى و جریان دائمى را داشته باشد. هم چنین در صورت اتصال کوتاه، جریان لحظه اى زیادى که ازمدار عبور مى کند و یا جرقه اى که هنگام قطع مدار ایجاد مى شود، صدمه اى به کلید نزند.